“Μπορούσα να κάνω τη γιαγιά μου να εκστασιάζεται από ευτυχία μόνο και μόνο επειδή πεινούσα!” – Jean-Paul Sartre, Γάλλος φιλόσοφος
Η σχέση των παππούδων με τα εγγόνια τους, είναι αναμφισβήτητα μοναδική! Ο ρόλος που είχαν η γιαγιά και ο παππούς στην οικογένεια ήταν πάντοτε σημαντικός, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες που όλο και περισσότεροι γονείς στηρίζονται στη βοήθειά τους για τη φροντίδα των παιδιών τους, ο ρόλος αυτός έχει αποκτήσει μεγαλύτερη αξία και προσοχή. Οι γονείς για πολλά χρόνια είχαν ανεξαρτητοποιηθεί και απολάμβαναν το ότι δε βασίζονταν στους γονείς τους. Ξαφνικά όμως, η παρουσία των παιδιών έρχεται και αλλάζει την κατάσταση επαναφέροντας και κάνοντας τη βοήθεια των γονιών τους (παππούδων πλέον) και πάλι αναγκαία!
Για τους γονείς, ο ρόλος των παππούδων μπορεί να αποκτά ιδιαίτερη αξία εξαιτίας της βοήθειας που παίρνουν, για τα παιδιά όμως σημαίνει πολύ πολύ περισσότερα! Αν όχι όλα, τα περισσότερα παιδιά απολαμβάνουν τις στιγμές που περνούν με τους παππούδες τους! Απολαμβάνουν την ανεκτικότητα και τη λιγότερο αυστηρή στάση τους, τα παιχνίδια και τα χατίρια που τους κάνουν, τις λιχουδιές που δε δίνονται με μέτρο, τις ιστορίες που τους κάνουν να κρέμονται από τα χείλη τους, τα χαλαρά ωράρια ύπνου, την αγάπη τους!
Τι γίνεται όμως όταν οι γονείς παραπονιούνται για τα ανάμικτα μηνύματα που παίρνουν τα παιδιά από τους παππούδες; Τι γίνεται όταν η αυξημένη συμμετοχή των παππούδων δημιουργεί επιπλοκές; Πρέπει η σχέση γονιών – παιδιών, και παππούδων – εγγονών να επαναπροσδιοριστεί;
Η γιαγιά και ο παππούς στο μικροσκόπιο…
Ο ψυχολόγος και οικογενειακός σύμβουλος Rogge, αναφέρει πως τα παιδιά έχουν ανάγκη τους παππούδες, σχεδόν όσο και τους γονείς τους. Ο ρόλος των παππούδων βέβαια είναι διαφορετικός από αυτόν των γονιών. Οι παππούδες συνήθως προσφέρουν μεγαλύτερη αποδοχή, υποστήριξη, κατανόηση και λιγότερη πειθαρχεία στα παιδιά. Έτσι, η σχέση τους με τα εγγόνια τείνει να είναι πιο χαλαρή και γενναιόδωρη. Για τους παππούδες αυτό είναι ιδιαίτερα απολαυστικό γιατί ναι μεν μπορούν να βοηθήσουν στο μεγάλωμα μιας νέας γενιάς, αλλά από την άλλη δεν έχουν τις καθημερινές ευθύνες των γονιών και δε χρειάζεται να εμπλέκονται στις έντονες αντιπαραθέσεις και στις διαφωνίες που μπορεί να δημιουργηθούν ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά.
Μερικές φορές, η παρουσία τους είναι από μόνη της σημαντική. Μπορεί να λειτουργήσουν ως μοχλός σταθερότητας και ηρεμίας τόσο για τα εγγόνια όσο και για τους γονείς. Άλλες φορές η παρουσία τους γίνεται αναγκαία σε καταστάσεις κρίσης όπου με έναν πιο ενεργό ρόλο αναλαμβάνουν τη φροντίδα των εγγονών τους. Επιπλέον, έχοντας μια σχετική απόσταση από την οικογένεια και μεγαλύτερη εμπειρία, μπορεί να φανούν χρήσιμοι όταν προκύπτουν προβλήματα και μπορεί να διατηρήσουν οικογενειακές αξίες και να διασφαλίσουν την οικογενειακή συνέχεια.
Η γιαγιά και ο παππούς έχουν επίσης περισσότερο χρόνο να διηγούνται ιστορίες από το παρελθόν, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να δημιουργήσουν μια αίσθηση της οικογενειακής τους ταυτότητας και παράδοσης!
Μπορεί να επηρεάσει αρνητικά η εμπλοκή των παππούδων τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών;
Αρκετά συχνά οι γονείς αναρωτιούνται αν τα παιδιά μπερδεύονται από τη διαφορετική στάση των παππούδων απέναντι στα εγγόνια τους. Τα παιδιά όμως γνωρίζουν πολύ καλά ότι η σχέση τους με τους γονείς είναι διαφορετική από τη σχέση με τους παππούδες. Συγκρίνουν και αξιολογούν αυτές τις διαφορές. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν οι παππούδες και οι γονείς διαφωνούν για το ποιος διαπαιδαγωγεί καλύτερα, πιο σωστά ή ποιος έχει δίκιο.
Όταν οι παππούδες εμπλέκονται και επεμβαίνουν υπερβολικά στη διαπαιδαγώγηση των εγγονών τους, αυτό που φαίνεται είναι ότι δεν έχουν αφήσει ακόμα τα παιδιά τους να αυτονομηθούν και εξακολουθούν να τα χειραγωγούν. Το αποτέλεσμα είναι οι γονείς να λαμβάνον αυτές τις παρεμβάσεις προσβλητικές.
Όπως όλες οι σχέσεις, έτσι και η σχέση των γονιών, των παππούδων και των παιδιών θέλει δουλειά για να πετύχει και να διατηρηθεί η σωστή ισορροπία. Οι παππούδες έχουν σίγουρα πολλά να προσφέρουν στα εγγόνια τους, αλλά αυτό προϋποθέτει ότι όλα τα μέλη της οικογένειας πρέπει να ακολουθούν κάποιους αυτονόητους κανόνες.
Η γιαγιά και ο παππούς μπορεί να αντιδρούν συχνά πιο ήρεμα, πιο σοφά, βασιζόμενοι στην πείρα που έχουν, αλλά θα πρέπει να σταματήσουν να ελέγχουν τα παιδιά τους. Οι γονείς χρειάζονται υποστήριξη και όχι ανθρώπους που επεμβαίνουν χωρίς να τους το ζητήσει κανείς.
Από την πλευρά των γονιών, αρκετά συχνά συμβαίνει κάτι αντιφατικό. Από τη μια ζητούν από τους παππούδες να κάνουν χρέη μπειμπισίτερ, και από την άλλη προσπαθούν να επιβάλλουν στη γιαγιά και στον παππού τις απόψεις τους για την ανατροφή των παιδιών. Αυτή η απαίτηση όμως είναι κάπως υπερβολική δεδομένου ότι οι παππούδες έχουν τη δική τους σχέση με τα εγγόνια τους.
Όταν οι γονείς εμπιστεύονται τα παιδιά τους στους παππούδες, αναθέτουν ταυτόχρονα και την ευθύνη σε αυτούς. Επομένως, δεν έχει πολύ νόημα να θέλουν να αλλάξουν τους παππούδες. Το σημαντικό είναι να έχουν εμπιστοσύνη στα παιδιά τους. Τα παιδιά μπορούν να δουν τις διαφορές, να ζυγίσουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, και είναι σε θέση να αξιολογήσουν και να κατανοήσουν τους διαφορετικούς τρόπους ανατροφής.
Τέλος, οι παππούδες δεν αντικαθιστούν τη σχέση των γονιών με τα παιδιά, αλλά τη συμπληρώνουν και τη διευρύνουν. Όταν οι γονείς και οι παππούδες συνεργάζονται αρμονικά και κρατούν μια ισορροπία μεταξύ επαφής και απόστασης, εμπλουτίζεται και ο ψυχικός κόσμος των παιδιών, αλλά και οι γονείς διευκολύνονται που ξέρουν ότι οι παππούδες θα τους βοηθήσουν αν χρειαστεί!
Το να είναι κανείς παππούς η γιαγιά είναι μια εμπειρία που χαρίζει ευτυχία, πληρότητα και νόημα στη ζωή! Το να έχει ένα παιδί παππού ή γιαγιά ζει μια εμπειρία μοναδική και ασύγκριτη! Ακόμα και αν υπάρχουν καυγάδες ανάμεσα στους γονείς και τους παππούδες, αν η σχέση έχει γερές βάσεις και βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και στην εκτίμηση, η αγάπη θα αντέξει τις τριβές και τις συγκρούσεις και ο καθένας θα απολαύσει από τη δική του πλευρά και ρόλο την ανθρώπινη σχέση που αναπτύσσεται και δημιουργείται!
