Τι σημαίνει ο όρος ανάδοχη οικογένεια- Ποια παιδιά αναθέτονται σε ανάδοχους γονείς και γιατί- Ποια είδη αναδοχής υπάρχουν- Πως βοηθά το κράτος τους ανάδοχους- Ποια κριτήρια πρέπει να πληρούνται και ποια η διαδικασία έγκρισης μιας οικογένειας.
Τις τελευταίες μέρες η υπόθεση της Έλενας Φραντζή έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου σε δεκάδες κοινωνικά ζητήματα και ειδικότερα στον τρόπο που αντιμετωπίζονται τα κακοποιημένα παιδιά αλλά και στο δρόμο που ακολουθείται αναφορικά με την επιλογή μιας ανάδοχης οικογένειας για ένα παιδί το οποίο απομακρύνεται από τη βιολογική του οικογένεια για λόγους που κρίνουν οι αρμόδιοι λειτουργοί του Γραφείου Ευημερίας.
Το ζήτημα της αναδοχής παιδιών είναι ένα ζήτημα που αφορά τόσα στα παιδιά όσο και σε αυτούς που επιθυμούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς αναλαμβάνοντας τη φροντίδα και την προστασία ενός παιδιού.
Τι είναι η αναδοχή;
Η αναδοχή παιδιών είναι ένας κοινωνικός θεσµός προστασίας παιδιών ηλικίας
0 – 18 χρόνων, που εφαρµόστηκε συστηµατικά στην Κύπρο το 1956, όταν ψηφίστηκε ο Περί Παίδων Νόµος, Κεφ. 352. Ο Περί Παίδων Νόµος δίδει το δικαίωµα στο ∆ιευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευηµερίας να αναλαµβάνει τη νοµική φροντίδα παιδιών που έχουν ανάγκη φροντίδας και προστασίας, είτε µε τη συγκατάθεση των γονιών, είτε ύστερα από απόφαση του ∆ικαστηρίου.
Ο ορός «Αναδοχή» σηµαίνει να βοηθάς κάποιο ανήλικο άτοµο να µεγαλώσει φροντίζοντας και καλύπτοντας τις ανάγκες του, όταν οι γονείς του αδυνατούν να αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους ή έχουν πεθάνει παρέχοντας ένα οικογενειακό περιβάλλον,για ένα χρονικό διάστηµα, έναντι χρηµατικής αµοιβής.
Προσωρινός τρόπος
Η αναδοχή αποτελέι έναν προσωρινό τρόπο κάλυψης των αναγκών των παιδιών και των εφήβων µέχρι να είναι δυνατό να επιστρέψουν στις δικές τους οικογένειες και έχει τεράστιες διαφορές από την υιοθεσία η οποία καθιστά το παιδί που δεν µπορεί να ζήσει µε τη δική του οικογένεια, µόνιµο µέλος της οικογένειας που το υιοθετεί.
Οι νέοι γονείς δεν διαφέρουν νοµικά από τους φυσικούς γονείς και η υιοθεσία είναι αµετάκλητη.
Παράλληλα, στους ανάδοχους γονείς καταβάλλονται µηνιαία τροφεία , τα οποία καλύπτουν διαµονή, ένδυση, υπόδηση , διατροφή, φροντίδα καθώς και άλλα έκτακτα χορηγήµατα για ανάγκες όπως προσωπικά µικροέξοδα, οδοιπορικά, πανάκια, φροντιστήρια και καλλιέργεια ειδικού ενδιαφέροντος.
Λόγοι για τους οποίους τα παιδιά δίνονται σε ανάδοχες οικογένειες
Όταν μια βιολογική οικογένεια αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες, ή όταν τα παιδιά κακοποιούνται ή παραμελούνται τότε οι κρατικές υπηρεσίες βρίσκουν ανάδοχους γονείς.
Οι Κοινωνικοί Λειτουργοί δεν εγκαταλείπουν ούτε τις βιολογικές οικογένειες των παιδιών αφού συνεργάζονται µε αυτές βοηθώντας τες να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους.
Τα παιδιά αυτά τοποθετούνται, κατά προτεραιότητα, σε ανάδοχες οικογένειες, που εγκρίνονται ως κατάλληλες από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας για βραχεία ή μακροπρόθεσμη φιλοξενία παιδιών.
Αν η φιλοξενία σε ανάδοχη οικογένεια δεν είναι εφικτή, τότε τα παιδιά τοποθετούνται σε ιδρύματα παιδικής προστασίας, που λειτουργούν παγκύπρια.
Τα βασικά κριτήρια για έγκριση των ανάδοχων γονιών:
- Να είναι ενήλικα άτομα με καλή φυσική, ψυχική και συναισθηματική υγεία.
- Κύριο κίνητρό τους θα πρέπει να είναι τα αποθέματα αγάπης για ένα ξένο παιδί, τα δε δικά τους παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν και να αναμένουν ότι θα μοιράζονται την αγάπη αυτή.
- Να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν ποικίλες καταστάσεις, συμπεριφορές και συναισθήματα των ανάδοχων παιδιών.
- Να διαθέτουν υπομονή και ικανότητα όσον αφορά το χειρισμό και τη φροντίδα παιδιών.
- Να προσφέρουν θετικές εμπειρίες ομαλής οικογενειακής ζωής.
- Να είναι ευέλικτοι και να διαθέτουν ψηλό επίπεδο κατανόησης, ανοχής και αποδοχής της φυσικής οικογένειας του παιδιού, στην οποία το παιδί μπορεί να επιστρέψει σε κάποιο στάδιο.
Μετά την αποστολή και τη λήψη της επιστολής ενδιαφέροντος, αρμόδιος Λειτουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών διευθετεί μια σειρά από συναντήσεις με όλα τα μέλη της ενδιαφερόμενης οικογένειας για την αρχική ενημέρωση τους.
Ο εκάστοτε Λειτουργός μέσα σε διάστημα 6-9 μηνών αξιολογεί την καταλληλότητα της οικογένειας για σκοπούς αναδοχής και ζητά να προσκομιστούν πιστοποιητικά υγείας και λευκού ποινικού μητρώου.
Είδη αναδοχής
Συγγενική αναδοχή
Αφορά αναδοχή παιδιού από µέλη του ευρύτερου συγγενικού του περιβάλλοντος (παππούς, γιαγιά, θείοι, νονοί)
Βραχυπρόθεσµη αναδοχή
Μπορεί είναι από µία νύχτα µέχρι και µερικούς µήνες και προσφέρει σταθερό οικογενειακό περιβάλλον και φροντίδα στο παιδί του οποίου οι γονείς χρειάζονται κάποιο χρόνο για να αντιµετωπίσουν κάποια από τα προβλήµατα τους. Η φροντίδα αυτού του τύπου, συστήνεται και για το παιδί που προορίζεται για υιοθεσία.
Μακροπρόθεσµη αναδοχή
Προσφέρεται σε παιδί το οποίο δεν προβλέπεται να επιστρέψει στην οικογένειά του. Η σχέση µεταξύ παιδιού και γονιού παραµένει σηµαντική µε ισχυρό συναισθηµατικό δεσµό. Η αναδοχή αυτή επιτρέπει στο παιδί να µεγαλώσει σε ένα ασφαλές, σταθερό και υποστηρικτικό περιβάλλον, διατηρώντας ταυτόχρονα την επαφή µε την οικογένειά του.
Αναδοχή φιλοξενίας
Αφορά φιλοξενία παιδιών που ζουν κυρίως σε ίδρυµα, για να περάσουν τις γιορτές τους, τα καλοκαίρια τους ή τα Σαββατοκύριακα τους σε ανάδοχες οικογένειες.
Έκτακτη Αναδοχή
Αφορά περιπτώσεις που οι γονείς τελούν υπό κράτηση για σύντοµο διάστηµα ή χρειάζεται να νοσηλευτούν άµεσα ή για περιπτώσεις που το παιδί επιβάλλεται να µετακινηθεί άµεσα από την οικογένειά του λόγω συγκεκριµένης κατάστασης.
Ηµερήσια αναδοχή
Για ενίσχυση της λειτουργικότητας της οικογένειας και για να προληφθεί µια πιο µόνιµη µετακίνηση του παιδιού, το παιδί φροντίζεται σε ανάδοχη οικογένεια σε καθορισµένες ώρες ανάλογα µε τις ανάγκες του, κατά τη διάρκεια της ηµέρας ή της νύχτας.
